Ευρώπη, μία ήπειρος που έχει χάσει το γεωπολιτικό της στίγμα

Στο σημερινό μας άρθρο θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε πως η Ευρώπη έχει καταστεί ένα συνονθύλευμα κρατών με τεράστιές γραφειοκρατικές διαδικασίες (βλέπε Βρυξέλες) και χωρίς πυξίδα σε μία εποχή που το παγκόσμιο γεωπολιτικό παίγνιο είναι σαν κινούμενη άμμος που θα καταπιεί όποιον κάνει το λάθος και πέσει σε αυτήν την τρύπα. Στο δεύτερο κομμάτι θα αναλύσουμε πως η Ελλάδα εκμεταλλευόμενη αυτήν την σύγχυση στην Ευρώπη μπορεί να καταστεί καταλύτης και απαραίτητο γρανάζι στην Ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και την κοινή Ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και φυσικά ολοκλήρωσης.
Ακόμη αυτή η πολιτική θα δώσει και άλλα βέλη στην φαρέτρα της υπάρχουσας κυβέρνησης αλλά και των επομένων κυβερνήσεων για να διαπραγματευτούν το χρέος της χώρας αλλά και να αποκαταστήσουν το κύρος της χώρας που έφτασε να θεωρείτε ο παρίας τους διεθνούς συστήματος  ή ακόμη χειρότερα ο παγκόσμιος ζητιάνος χρηματικής βοήθειας.
Τωρινή Γεωπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη
Η Ευρώπη είναι μια ήπειρος που είναι ενεργειακά όμηρος από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και φυσικά της Ρωσίας. Επίσης από άποψη ασφάλειας, όπως περιγράφει και ο καταξιωμένος  γεωπολιτικός αναλυτής  Zbigniew Brezinski σε πολλά βιβλία του και αναλύσεις  η Ευρώπη μέσω του ΝΑΤΟ αποτελεί ουσιαστικά ένα στρατιωτικό προτεκτοράτο των Ηνωμένων Πολιτειών. Για να αναλογιστούμε την στρατιωτική γύμνια της Ευρώπης αρκεί μα φέρουμε σαν παραδείγματα τις κρίσεις στην Ουκρανία, την Λιβύη και την Συρία, που ουσιαστικά ανέλαβαν να λύσουν οι ΗΠΑ (όχι ότι δεν υπάρχει περίπτωση να τις προκάλεσαν οι ίδιοι) ενώ βρίσκονται στην περιφέρεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα εδώ η προσωπική άποψη του συγγραφέα του άρθρου είναι ότι την Ευρώπη και ειδικά την Ελλάδα τις συμφέρει η ΗΠΑ με την Ρωσία να συνεργάζονται για να λύσουν τα παγκόσμια προβλήματα, αν αναλογιστούμε ότι ο γεωπολιτικό πόλεμος ανάμεσα σε Ρωσία και ΗΠΑ τον τελευταίο χρόνο έχει κοστίσει στην Ευρώπη.
Ελληνική Γεωπολιτική κατάντια
Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε προ τριετίας από το Γεωπολιτικό Ινστιτούτο Stratfor με τίτλο «The Geopolitics of Greece: A Sea at its Heart» περιγραφόταν η κατάσταση που αναφέραμε πιο πάνω, δηλαδή ότι η Ελλάδα δεν είναι γεωπολιτικά χρήσιμη σε καμιά από τις γεωπολιτικές υπερδυνάμεις (ΗΠΑ, ΕΕ, Κίνα, Ρωσία).Ακόμη αναφέρετε σε αυτό το άρθρο ότι η Ελλάδα μπορεί να είναι τυχερή και να καταστεί χρήσιμη ξανά σε περίπτωση που έχουμε μια σύγκρουση στα Βαλκάνια ανάμεσα στους κύριους γεωπολιτικούς δρώντες για τον έλεγχο της περιοχής.
Το τρίτο σενάριο που αναφέρετε για να ξεφύγει η Ελλάδα από το γεωπολιτικό αδιέξοδο είναι ο αμοιβαίος συμβιβασμός με την Τουρκία για μείωση των αμυντικών δαπανών. Λαμβάνοντας υπόψη τις εξωφρενικές Τουρκικές δαπάνες των τελευταίων ετών και το τουρκικό πλοίο σεισμικών ερευνών να κόβει βόλτες όποτε θέλει στην Κυπριακή και Ελληνική ΑΟΖ το τελευταίο σενάριο μάλλον αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός. [1] Οι ιδιωτικοποιήσεις ως μέσο γεωπολιτικής στρατηγικής
Σε αυτό το κομμάτι να αναφέρουμε ότι η Γεωπολιτική πραγματικότητα στα Βαλκάνια διαφέρει πολύ από την εποχή που γράφτηκε το άρθρο που αναφέραμε πιο πάνω. Ακόμη η κατάσταση στην Συρία, στην Ουκρανία, στην Λιβύη και η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο τοποθετεί τα Βαλκάνια και πάλι στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη. Η χώρα μας δυστυχώς δεν έχει την βιομηχανική παραγωγή της Γερμανίας αλλά έχει για γεωγραφική θέση που την καθιστά εμπορικό και ενεργειακό  κόμβο. Η χώρα μας εκμεταλλευόμενη την γεωγραφία της έφερε την Κινεζική  Cosco στο λιμάνι του Πειραιά μέσω της ιδιωτικοποίησης ενός μέρος του λιμανιού. Αυτή η κίνηση καθιερώνει την Ελλάδα ως χώρα είσοδο για τα κινεζικά προϊόντα στην Ευρώπη, εμπλέκοντας και τα κινέζικα συμφέροντα στα Βαλκάνια.
Επίσης τους τελευταίους μήνες έχουν δει το φως της δημοσιότητας δημοσιεύματα που αναφέρουν περαιτέρω διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, κινεζικό ενδιαφέρον για επενδύσεις στα σιδηροδρομικά δίκτυα της Ελλάδας, των Σκοπίων και της Σερβίας με στόχο την εύκολη μεταφορά των κινεζικών προϊόντων στην Ευρώπη, μία κατάσταση που αυξάνει την γεωπολιτική αξία της χώρας μας και αυξάνει τους συμμάχους της με σημαντικούς γεωπολιτικούς δρώντες όπως η Κίνα. Ακόμη τα παραπάνω δεδομένα καθιστούν τις ιδιωτικοποιήσεις των λιμανιών της Βόρειας Ελλάδας και του ΟΣΕ αν γίνουν πάρα πολύ σημαντικές. Τέλος επειδή στην Ελλάδα πολύ αντιδρούν στην πλήρη ιδιωτικοποίηση, αν υπάρχει καλή θέληση υπάρχουνε και άλλες λύσεις όπως η μερική ιδιωτικοποίηση, η αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή και τα λεγόμενα ΣΔΙΤ, δηλαδή η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα .
Με αυτήν την ολοκληρωμένη στρατηγική η Ελλάδα εκμεταλλεύεται το δεύτερο σενάριο που παρουσιάστηκε παραπάνω κατά το οποίο οι Μεγάλες Δυνάμεις ενδιαφέρονται ξανά για την περιοχή των Βαλκανίων.
Κοινή Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική
Η Ελλάδα μέσω της ανάδειξης της σε ενεργειακό κόμβο, διαφοροποιώντας τις ενεργειακές πηγές της Ευρώπης αλλά και συμβάλλοντας στην διαφύλαξη της Ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας υλοποιεί την πρώτη και βασική προτροπή του Γεωπολιτικού Ινστιτούτου Stratfor, δηλαδή να καταστεί χρήσιμη σε μία η περισσότερες υπερδυνάμεις όπως η ΕΕ. Η αλήθεια είναι ότι έχουν ανακοινωθεί πολλά έργα ενεργειακών υποδομών, τα οποία όμως είτε κολλάνε στην ελληνική γραφειοκρατία είτε καθυστερούν λόγω της παιδικής ελληνικής νοοτροπίας να αντιδρά σε κάθε τι καινούργιο. Τα έργα που πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα ώστε η χώρα μας να μπορεί να υποστηρίξει την βασική της επιδίωξη, δηλαδή ότι μετατρέπεται σε χρήσιμο γρανάζι της Ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας είναι:
• Αγωγός TAP
• Αγωγός IGB (Ελληνικός-βουλγαρικός αγωγός φυσικού αερίου)
• ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης (Σταθμός LNG)
• Υπόγεια Αποθήκη φυσικού αερίου Καβάλας
• Σταθμός LNG Καβάλας (αφού πρώτα ληφθούν υπόψη κάποιες ενστάσεις και διαμαρτυρίες των κατοίκων της Καβάλας
Τα παραπάνω έργα για να υλοποιηθούν θα πρέπει η χώρα παραμείνει μέρος της Ευρωζώνης και της ΕΕ και να σεβαστεί τις δεσμεύσεις της ως προς τις χώρες της Ένωσης.

Πηγή: http://www.stratfor.com/analysis/europe-and-russia-after-south-stream#axzz3MeXUfvU3
Ο παραπάνω χάρτης μας δείχνει την γεωπολιτική αναβάθμιση που μπορεί να έχει η Ελλάδα μέσω της υλοποίησης των παραπάνω έργων.
Ευκαιρίες για την Ελλάδα από τον συνδυασμό των τεχνολογιών LNG-FLNG  για την μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου
Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής ασφάλειας η κατασκευή των σταθμών LNG στην Βόρεια Ελλάδα σε συνδυασμό με τον υγροποιημένο σταθμό της Ρεβυθούσας προσφέρει στρατηγικές ευκαιρίες για την Ελλάδα, όπως:
• Η χρησιμοποίηση του φυσικού αερίου στα τρένα όπως έγινε πρόσφατα στον Καναδά
• Προσέλκυση εταιρειών που ασχολούνται με το φυσικό αέριο αλλά και με την κατασκευή αποθηκευτικών χώρων LNG, όπως τα LNG
Fuel Tanks (βλέπε πληροφορίες σχετικά στην σελίδα του Κύριου Νίκου Λυγερού, http://elliniki-aoz.blogspot.gr/2014/07/nikos-lygeros-h-texnologia-lng-sthn-ellada.html )
• Σύμφωνα με επίσημες ανακοινώσεις σχεδιάζεται από την Βουλγαρία και την Ελλάδα η σύνδεση των λιμανιών Καβάλας και Αλεξανδρούπολης με τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας με σιδηροδρομική γραμμή. Όποτε γιατί να μην μεταφέρεται με την χρήση της τεχνολογίας  LNG Fuel Tanks υγροποιημένο φυσικό αέριο μέσω τραίνων από την Ελλάδα στην Ευρώπη, αν αναλογιστούμε ακόμα ότι η χώρα μας θα αναπτύξει σε λίγα χρόνια τα δικά της κοιτάσματα αλλά και τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου σε λιγότερο από 5 χρόνια θα τροφοδοτούνε με φυσικό έριο την Ευρώπη. Ήδη η σύνδεση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης με το εθνικό δίκτυο σιδηροδρομικών γραμμών είναι σε κατασκευή. (Εταιρείες για την κατασκευή LNG Fuel Tanks- μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη) [2]
Τρένο που χρησιμοποιεί σαν καύσιμο φυσικό αέριο, Πηγή:http://hhpinsight.com/rail/2012/10/cn-progress-on-lng-trains/
LNG Fuel Tanks, Πηγή: http://www.chart-ferox.com/LNG/Vehicle_Systems/Vehicle_Systems.aspx
 

Η τεχνολογία FLNG ως επιλογή για την εμπορική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου (απλώς θα την παρουσιάσουμε και δεν θα την αναλύσουμε για οικονομία χρόνου)
Όποιος θέλει να διαβάσει αναλυτικά για αυτήν την τεχνολογία εδώ: http://www.shell.com/global/aboutshell/major-projects-2/prelude-flng.html

FLNG πλοίο, Πηγή: http://www.dailymail.co.uk/news/article-2518943/Worlds-biggest-ship-Prelude-takes-water-time.html
Από χώρα transit σε χώρα παραγωγός
Οι βασικοί άξονες που πιστεύω ότι θα πρέπει να ξέρει ο αναγνώστης για να μπορέσει η Ελλάδα να εκμεταλλευτεί τα εγχώρια κοιτάσματα υδρογονανθράκων είναι:
• Ο χώρος των υδρογονανθράκων είναι μία μακροχρόνια διαδικασία, χρειάζεται  υπομονή και πρέπει να είναι μια εθνική προσπάθεια με την υποστήριξη των  πολιτών.
• Η χώρα χρειάζεται εθνική ενεργειακή στρατηγική που θα έχει βάθος 20  χρόνων και θα τηρείται από όλα τα κόμματα που θα είναι στην εκάστοτε  κυβέρνηση, χωρίς να αλλάζει συνέχεια αλλά να προσαρμόζετε ανάλογα με τις  συνθήκες.
• Η οικονομική απόδοση για τα ταμεία του κράτους αλλά και πιο γενικά για  τους πολίτες μπορεί να πάρει πολλά χρόνια, είναι μία μακρόχρονη διαδικασία που θέλει υπομονή.
• Η Νορβηγία άρχισε να έχει πολύ μεγάλα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες  μετά από 20 χρόνων συνεχών επενδύσεων σε υποδομές αλλά και σε  ανθρώπινο δυναμικό. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η χώρα πρέπει να  δημιουργήσει αρκετά προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα για τους  Έλληνες που θέλουν να ασχοληθούν με τον χώρο των υδρογονανθράκων, σε αυτόν τομέα γίνει έχουν αρκετά βήματα τα τελευταία 3 χρόνια.
• Τέλος η Ελλάδα θα μπορούσε να ακολουθήσει ως παράδειγμα τα βήματα που  έχει ακολουθήσει η Κύπρος ως τώρα για να εκμεταλλευτεί τον ορυκτό της  πλούτο. Επιπλέον η χώρα το πρώτο πράγμα που θα έπρεπε να έχει ήδη κάνει  είναι η ανακήρυξη ΑΟΖ. Ακόμη θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους  περιβαλλοντικούς κανόνες γιατί σε περίπτωση ατυχήματος απειλείται άμεσα η  μεγαλύτερη βιομηχανία της χώρας ο τουρισμός.
Τα παραπάνω συμπεράσματα έχουν εξαχθεί από ένα προηγούμενο μου άρθρο με όνομα Νορβηγία η χώρα των πετρελαίων, Ελλάδα η επόμενη Νορβηγία του Νότου, μπορείτε να το βρείτε εδώ.
Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν λαμβάνουμε υπόψη και την ύπαρξη των τεράστιων αποθεμάτων υδριτών μεθανίου στην Ελληνική ΑΟΖ γιατί θα επανέλθουμε με επόμενο μας άρθρο μόνο για αυτό το θέμα, όποιος θέλει μπορεί να διαβάσει για τους υδρίτες μεθανίου εδώ.
Η ασφάλεια υποδομών ενέργειας ως παράγοντας ισχύος
Εδώ μπαίνει στο κάδρο και η χώρα μας που δυστυχώς για ακόμη μία φορά έχει ασχοληθεί με όλα τα άσχετα θέματα ως αναφορά τους υδρογονάνθρακες εκτός από τα βασικά, δηλαδή βρήκε τα κοιτάσματα , υπολόγισε τα κέρδη και τα μοίρασε στους υποψήφιους κομματικούς πελάτες (βλέπε ταμείο νέων γενεών στα πρότυπα της Νορβηγίας).  Όσον αναφορά τα θέματα ενεργειακής ασφάλειας δεν έχει ασχοληθεί κανείς στον κρατικό μηχανισμό, την ίδια στιγμή βέβαια η πολιτική ηγεσία αυτού του τόπου θέλει να καταστήσει την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο και χώρα εξαγωγής υδρογονανθράκων. Παράλληλα με  όλα αυτά υπάρχει σημαντική μείωση των αμυντικών δαπανών λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά ταυτόχρονα η χώρα τα επόμενα χρόνια θα αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις όπως:
• Ανακήρυξη ΑΟΖ
• Προστασία της Κύπρου από τυχόν τουρκικές προκλητικές ενέργειες, σε γενική εικόνα προστασία σχεδόν ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου με συμμετοχή ίσως του Ισραήλ και της Αιγύπτου (σύμφωνα με τις τωρινές γεωπολιτικές συνθήκες πάντα)
• Προστασία σημαντικών ενεργειακών  υποδομών σε όλη την χώρα ( είτε αυτά είναι εξέδρες πετρελαίου στην Κρήτη, είτε είναι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου όπως ο TAP και ο East Med αν γίνει βέβαια, είτε υποδομές αποθήκευσης ενέργειας όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο)
• Αντιμετώπιση αυξημένης λαθρομετανάστευσης
• Αντιμετώπιση της τρομοκρατίας
• Αντιμετώπιση της Τουρκικής προκλητικότητας που θα αυξάνεται συνέχεια σε μία προσπάθεια της χώρας να αποκτήσει στρατηγικό βάθος μέσω της πρόσβασης της σε θαλάσσιες οδούς  όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος
Όποια χώρα μέλος (Ελλάδα και Κύπρος) βοηθήσει μελλοντικά την Ευρωπαϊκή Ένωση  να απεξαρτηθεί όσον το δυνατόν περισσότερο από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής αλλά μπορεί να εγγυηθεί και την ασφάλεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου  ίσως εμπλέκοντας και άλλα μέλη της Ένωσης (Αγγλία, Γαλλία και Ιταλία) τότε θα κατέχει εξέχουσα διαπραγματευτική θέση όσον αναφορά άλλα ζητήματα όπως Δουβλίνο ΙΙ, χρέος κ.α
Εδώ μπορούμε να επισημάνουμε πως η ασφάλεια ενεργειακών υποδομών μπορεί να λειτουργήσει σαν παράγοντας ισχύος σε διεθνές συνεχές μεταβαλλόμενο σύστημα.
Τέλος θα θέλαμε να αναφέρουμε ένα παράδειγμα που μας έρχεται από την γειτονιά μας και συγκεκριμένα από το Ισραήλ και πως θα έπρεπε να λειτουργήσει η Ελλάδα αν ήθελε να προλάβει εξελίξεις, πιο συγκεκριμένα:
¨Εντυπωσιακή είναι η είδηση που μετέδωσαν ισραηλινά μέσα ενημέρωσης και αφορούν στην αξιοποίηση των τεχνολογιών που αναπτύχθηκαν με αφορμή το αντιπυραυλικό σύστημα Iron Dome, στο αντιπυραυλικό σύστημα των ισραηλινών πολεμικών πλοίων.
Ο πύραυλος κατόρθωσε μάλιστα να αναχαιτίσει τον πιο επικίνδυνο αντίπαλο, κατά τη διάρκεια δοκιμής, αντίγραφο του ρωσικής κατασκευής πυραύλου Yakhont εναντίον στόχων επιφανείας – εκτοξευόμενο από σύστημα επάκτιας άμυνας, κατασκευασμένο από ιταλική εταιρία! Το σύστημα οι Ισραηλινοί το προορίζουν και για να προστατεύει τις θαλάσσιες πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου.¨[3] Ακόμη θα θέλαμε να τονίσουμε ότι η πρόθεση δεν είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών για να γίνουν πιο πλούσιες άλλες χώρες και να πάρουν μίζες  οι πολιτικοί μας αλλά να αξιοποιηθούν αυτά τα χρήματα για την ανάπτυξη της εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας που μπορεί να επιφέρει τα παρακάτω αποτελέσματα:
• Μείωση της ανεργίας
• Αύξηση του ΑΕΠ μέσω εξαγωγών
• Ανάπτυξη εγχώριας τεχνολογίας και μικρότερη εξάρτηση από το εξωτερικό
• Αξιοποίηση και πιο εξιδανικευμένου ανθρώπινου δυναμικού (βλέπε Πολυτεχνικές Σχολές) που αυτήν την στιγμή μεταναστεύει.
Τελικό Συμπέρασμα
Η Ευρώπη έχει πολλά προβλήματα, η χώρα μας μπορεί να συμβάλει στην λύση τους χρησιμοποιώντας την γεωγραφία της, τον ορυκτό της πλούτο και την δημιουργική διάθεση του Έλληνα. Τέλος όλο το άρθρο ήθελε να δείξει στον αναγνώστη ότι όταν είναι να κάνεις μια διαπραγμάτευση πρέπει να ξέρεις πώς, πότε και γιατί χρησιμοποιείς τα διαπραγματευτικά χαρτιά σου.
Είναι πασιφανές από το άρθρο ότι τα αδύναμα σημεία της Ευρώπης είναι η Ενεργειακή Ασφάλεια και η έλλειψη κοινής Ευρωπαϊκής κουλτούρας περί άμυνας. Αν δεν διορθωθούν αυτά το μέλλον της Ευρώπης ως παγκόσμιος γεωπολιτικός δρων είναι αβέβαιο αλλά και σκοτεινό.
Αθανάσιος Πίτατζης, Διπλωματούχος Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Μεταπτυχιακός φοιτητής 2014-2015 στο ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Καβάλα) στο Μεταπτυχιακό Τεχνολογίας Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου (http://msc.petrotech.teikav.edu.gr/)
[1] The Geopolitics of Greece: A Sea at its Heart, by Stratfor, http://www.stratfor.com/analysis/geopolitics-greece-sea-its-heart?fn=5#axzz3Q4gtVCaR
[2] Η γεωπολιτική αξία του ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης, http://energypress.gr/news/gnomi/H-gewpolitikh-axia-toy-ASFA-Alexandroypolhs
[3] Ναυτική έκδοση Iron Dome αντίδοτο στους πυραύλους Yakhont!, http://www.defence-point.gr/news/?p=113792
 
Πηγή: energypress.gr